“Panik atak”, insan bedeninin her türlü aciliyet karşısında verdiği, tüm sistemleri içine alan hızlı bir korunma yanıtıdır. İnsan için ani tehlike yaratan hemen hemen her durum, panik atağa yol açar.
Bedeninin her türlü gerçek ve sanal tehlikeye verdiği fiziksel yanıttır
Bu tehlikeler dış dünyadan kaynaklanan fiziksel tehlikeler olabilir: yaralanma riski, atlatılan bir kaza, aniden ortaya çıkan bir tehdit gibi. Tehlikeler bedeni ilgilendiren içsel tehlikeler olabilir: açlık, aşırı yorgunluk, sıvı kaybı, metabolik dengesizlikler gibi. Yine bu tehlikeler insanın ruh dünyasını ilgilendiriyor olabilir: Bilinçaltındaki ve bilinçli korkular, aslında var olmayan ama varsayılan tehlikeler gibi. Özetle panik atak insan bedeninin her türlü gerçek ve sanal tehlikeye verdiği fiziksel yanıttır.
Memorial Hastanesi Psikoloji Bölümü Uzmanları, panik atak hastalığının belirtileri, tedavi yöntemleri ve ortaya çıkış biçimine göre kalp krizi ile benzer özellikleri hakkında bilgi verdi.
Kalp hastalıkları panik atağı tetikler mi?
Kalp hastalıkları, özellikle de hızlı gelişen kalp hastalıkları insan bedeni için ciddi bir tehlikedir. Bilinçli olarak bunun farkında olmasak bile bedensel düzeyde gelişmekte olan sorun algılanır ve buna yoğun bir panik yanıtı verilir. Ani gelişen kalp problemleri, kendi belirtileri yanında panik atağa da yol açar.
Panik atak kalp hastalıklarından nasıl ayrılır?
Panik atak, fark edilmesi zor bir durum değildir. Hekim olmayan biri bile birkaç kez panik atağa tanık olmuşsa, bunu kolaylıkla tanıyabilir. Önemli olan panik atağı tanımak değil, bunu ortaya çıkarmış olabilecek ve yaşamı tehdit etme potansiyelinde fiziksel bir sorunun var olup olmadığını ayırabilmektir. Akut gelişen bir kalp hastalığı panik atak belirtileri yanında kendi özel belirtilerini sergiler, bu durum klinik olarak tanınabilir ve kendine özgü tetkiklerle bu klinik durum desteklenir. Kalp hastalıklarının kendine özgü klinik belirtileri ve bu belirtileri destekleyen tetkikleri vardır.
Panik atak belirtileri nelerdir?
Panik atak belirtileri; çarpıntı hissi, boğuluyormuş gibi olma hissi, terleme, titreme, göğüs ağrısı, göğüste sıkıntı hissi, baş dönmesi, ölüm korkusu, kollarda ve bacaklarda uyuşma hissi, üşüme, ürperme ateş basmalarıdır. Bu belirtiler ani gelişen kalp hastalıklarında, kalp krizlerinde de vardır.
Bunun yanında ani kan şekeri oynamaları, kan kayıpları, ani sıvı kayıpları, ani yükselen ateş gibi pek çok ani fiziksel sorun da beraberinde tüm bu belirtileri getirir. Ayrıca atlatılan büyük tehlikelerde, yoğun korkulardan sonra, büyük bir tehdit atlatıldığında da tüm bu belirtiler gözlenir. Üzerinde durulması gereken, bu belirtilere ek olarak hayatı tehdit eden başka bir sağlık sorunun var olup olmadığının gözden geçirilmesidir.
Panik atağın tedavisi nedir?
Panik atakların fiziksel bir nedeni olmadığı anlaşılmış ve atakların ruhsal nedenlerle ortaya çıktığına karar verilmişse tedavisi bir psikiyatri uzmanı tarafından yapılmalı ve uzmanın öngördüğü sürece tedaviye devam edilmelidir.
İlaç Tedavisi: Bir kısım panik bozukluk hastası için ilaç kullanmak zorunludur. İlaçlarla ilgili, birçok yanlış bilgi vardır. Hepsinin bağımlılık yaratacağı düşünülür. Oysaki az bir kısım ilaçta bağımlılık riski vardır. İlaçların panik atakları artırma riski yoktur. Sadece ilaçların etkisi 2-3 haftadan erken başlamadığı için; bu dönemde kişi, gene panik ataklar yaşayabilmektedirler.
Psikoterapi: Panik bozukluk hastalarında uygulanan psikoterapi (konuşma tedavisi) oldukça faydalı olabilmektedir. Bir kısım psikoterapilerde, psikoterapist hastaya ödevler verebilir.
Nefes egzersizleri: Panik ataklar esnasında nefes egzersizleri oldukça etkindir. Ancak daha önce hiçbir egzersiz yapmamış, sadece atak esnasında yaparsa çoğunlukla başarısız olur. Bu nedenle atak dışında da egzersiz yapılmalıdır. Nefes egzersizinde kişi derin nefes alıp içinde 5 saniye tutup tüm nefesini boşaltır. Nefes burundan alınıp ağızdan verilir. En az 10 kez yapılır.
Bilgilenmek: Kişiye panik atağın ne olduğu öğretilir. Bu atakların ona zarar vermeyeceği, ölmeyeceği, çıldırmayacağı ya da kontrolü kaybetmeyeceği anlatılır. Bunun yanında; tedavinin başlarında, her şeye rağmen panik ataklar gelebileceği konusunda bilgi verilir.
Alkol ve uyuşturucu maddelerden uzak durmak: Bir kısım hastanın panik atağı, uyuşturucu kullanırken oluşmakta ya da artmaktadır. Bu nedenle uyuşturucu kullanmak panik atakları artırır. Alkol kullanımı sonrasında; özellikle bir gün sonra, kişide panik atak oluşabilir.
Fiziksel egzersiz: Haftada 5 gün, en az 30 dakika orta şiddette egzersiz (koşma, bisiklete binme, yüzme) faydalı olmaktadır. Orta şiddette egzersiz; nabzın 120’nin üzerine çıkması gereken egzersizlerdir. En az 10 hafta, bu egzersiz yapılmalıdır.
