Şifalı Bitki ve Baharat: KİŞNİŞ diğer bir adıyla AŞOTU
Aşotu olarak da bilinen Kişniş hem baharat olarak hem de şifalı bir bitki olarak kullanılan oldukça faydalı bir bitkidir. Hem yaprakları hemde tohumları baharat olarak kullanılmaktadır. Çin maydanozu olarak da bilinmektedir. Tohumları turunçgillere benzer bir kokuya sahiptir. Yazımızda İbrahim Saraçoğlu hocamızın kürlerinden derlediğimiz aşotu bitkisinden bahsedeceğiz. Kişniş yani aşotu ile neler yapabiliriz, kürleri, faydaları ve özellikleri hakkında bilgileri paylaşalım.
Kişniş (Aşotu) Ne İşe Yarar?
Kullanım Alanları ve Özellikleri: ilaç sanayisinde tatlandırıcı olarak kullanılır. Parfüm yapımında kullanılır. Roma’da etleri muhafaza etmede ve tatlandırmada kullanılmıştır. Yaprakları taze ve yeşil olarak tüketimi tavsiye edilir. Tohumunun kokusu daha uzun süre dayanır. Yaprakları ve tohumu ağzı kapalı cam bir kavanozda saklanması tavsiye edilir. Ayrıca serini kuru ve karanlık bir ortam olmalıdır. Kişniş Tohumu 1 yıl kadar dayanabilir, yaprakları ise 6 ay kadar dayanıklıdır. Taze kişniş ise buzdolabında kökleri suyun içerisinde olacak şekilde muhafaza edilmelidir. Bu şekilde yaklaşık olarak 10 gün daha dayanır.
Kişniş – Aşotu Faydaları Nelerdir?
Uykusuzluğa iyi gelir. Gerginliğe karşı faydalıdır. İnsülin salgılar ve kan şekerini düşürücü etkisi vardır. Demir, magnezyum ve manganez bakımından zengindir. Kafeik, klorojenik ve fenolik asit bileşenleri içermektedir. Bu bileşenler kanser, şeker ve kalp rahatsızlıklarında tedavi edici ve önleyici özelliğe sahiptir. Kadınlarda cinsel isteği artırdığı çok uzun yıllar önce kanıtlanmıştır ve bu amaçla kullanımı mevcuttur.
Anti bakteriyel özelliğe sahiptir. İçerisinde bulunan dodesenal adlı bileşim antibiyotiğe göre 2 kat daha fazla fayda sağlamaktadır. Aşotu sindirime yardımcı bir baharattır. İştah açıcıdır. Bağırsak gazlarını gidericidir ve hazmı kolaylaştırır. Karın ağrılarını gidermede kullanılır. Doğumu kolaylaştırıcı etkisi vardır. Kusmaya karşı önleyicidir. Baş dönmesini giderir. Aşotu kullanımı tansiyonu düşürür.
Kişnişin Çeşitli Kullanım Alanları; Kişnişi bir suyun içerisinde bir müddet bekletin ve ardından ovalayarak temizleyin. Bu işlemi 2 kere tekrarlayın.
Tohumlarını havan, tokmak yardımıyla veya elektrikli baharat öğütücü ile toz haline getirmeniz mümkün. Vanilyalı soya sütü ile bal, tarçın ve kişniş karıştırarak kısık ateşte lezzetli bir içecek elde edebilirsiniz. Tohumlarını güveçlerde, çorbalarda ve balıkta kullanabilirsiniz. Dilerseniz waffle ve kreplere de kişniş ilave ederek tüketebilirsiniz. Taze kişniş kökü sebze gibi pişirilerek tüketilebilir. ( Kişniş kökü ile ilgili İbrahim Saraçoğlu’nun kürlerini araştırabilirsiniz.) Kişniş Tohumu güzel kokusu sebebiyle potpori tabaklarında kullanılır. Domates turşusu ve elmalı çöreklerde kullanılır. Turşu ve sosis yapımında kullanılır.
Diş Ağrısına Karşı Kişniş Tohumu + Sirke; İslam tıbbı da kişnişin bolca tüketilmesini önermiştir. İslam hekimlerinden Razi “Kalp çarpıntısına karşı kişniş yiyiniz” demiştir. Nidai ise Kişniş tohumunu dövdükten sonra sirke ile kaynatın ve ağrıyan dişe karşı ağızda çalkalayarak uygulayın. Ağrının derhal geçeceğini belirtmiştir.
